કૃષ્ણ-સુદામાતા.૨૬.૯.૨૩
ઢાળ:-બ્રહ્મ લીન નારાયણ બાપુએ ગાયેલ ભજન- અબ સોંપ દીયા ઈસ જીવનકા...જેવો.
બે બાળ સખા બહુ ટાણે મળ્યા, સુખ દુખની વાતો વિગતે કરે
વર્ષોના વાણા વીતી ગયા, સાંદીપની આશ્રમ યાદ કરે....
દેવી સુશીલા દ્રવિત ઘણી, ફિકર કરે બહુ બાળ તણી
છે મિત્ર તમારા દ્વારિકાના ધણી, દામોદર દુખ ના કેમ હરે...
જો સમણામાં પણ શ્યામ મળે, ભવ ભવની ભાવટ પળમાં ટળે
પણ મિત્ર સુદામો ભુખ્યો ફરે, સામળિયો શાને ન ન્યાય કરે...
તમે દ્વારિકા જઈ મેળાપ કરો, અજાચી રહો ના માંગ કરો
મન મોહનનો વિશ્વાસ કરો, શ્યામસુંદર સૌનું સારું કરે....
એ તો હેમના મહેલમાં રહેનારો, સુદર્શન ચક્રનો ધરનારો
નંદીઘોષ જેવા રથનો ચડનારો, મોરલી મનોહર અધર ધરે...
પીતાંબર પહેરી ફરનારો, મોર મુકુટ મન હરનારો
અક્ષૌહિણી સૈન્યનો સરદારો, અમ રંકની જોળી અભરે ભરે.....
સુશીલાના સંકટ સમજી કરી, મોહનને મળવા હામ ધરી
દ્વારિકાને મારગ પગલી ભરી, ચપટી ચોખા લઈ કાંધે ધરે...
નારાયણ કદી ના નિરાસ કરે, દોસ્તને મળવા દોટ ભરે
બાથમાં જકડી વહાલ કરે, પટરાણીઓ અચરજ ઉરમાં ધરે...
સ્નાનાદિક પુષ્પની માળ ધરે, ભાલે ચંદનનું તિલક કરે
વિધ વિધ ભોજનના થાળ ભરે, વિગતે બેસીને વાતો કરે...
વ્યવસાયમાં હાલે શું ચાલી રહ્યું, નિર્વાહ કુટુંબનું કેમ કર્યું
ચોરેલા ચણાનું વૃત્તાંત કર્યં, દ્વારિકેશ એ દિવસો યાદ કરે...
મિત્રની મનસા ધ્યાને ધરી, મૂઠી ભર તાંદુલ મુખમાં ભરી
ઝૂંપડીને ઠેકાણે મહેલ કરી, ભવે ભવની ભાવઠ દૂર કરે...
"કેદાર" કનૈયો કપટ કરે, પણ- ભક્તની અરજી ઉરમાં ધરે
વિઠ્ઠલ ના કદીએ વિલંબ કરે, દામોદર દુખડાં જરૂર હરે...
ભાવાર્થ :- દ્વારિકાનો નાથ બન્યા પછી અને સાંદીપની ઋષિનો આશ્રમ છોડ્યા પછી, શ્રી કૃષ્ણ અને બાળ સખા સુદામા વર્ષો બાદ પહેલી વખત મળ્યા ત્યારે જુની યાદો યાદ કરી કરીને વાતો કરે છે.
સુદામાજી ગરીબ છે, તેમના પત્ની સુશીલાજી પોતાના બાળકોના પોષણ માટે ખૂબ દુખી રહે છે, તેથી સુદામાજીને વીનવે છે કે આપ કહો છો કે દ્વારિકાના નાથ આપના મિત્ર છે, તો આપ એક વાર એને મળવા તો પધારો! એ આપણું દુખ જરૂર દૂર કરશે. કહેવાય છે કે ભગવાન સ્વપ્નમાં પણ મળે તો બેડો પાર થઈ જાય, આપ કહો છો કે કૃષ્ણ ભગવાન છે અને આપના મિત્ર છે, તો એ આપનું દુખ કેમ નહીં સમજે? આપ દ્વારિકા પધારો અને કૃષ્ણને મળો, મને ખબર છે, આપ માંગતા નથી, તો હું આપને કંઈ માંગવાનું નથી કહેતી. એ બધું સમજી જશે, તમારે માંગવું નહીં પડે.
એ દ્વારિકા જેવી સ્વર્ણની નગરીનો રાજા છે, જેની પાસે અક્ષૌહિણી સૈન્ય છે, સુદર્શન ચક્ર છે, નંદીઘોષ જેવો રથ છે, પીતાંબર વસ્ત્રો પહેરે છે, મોર પીંછ વાળો મુકુટ ધારણ કરે છે, એ આપણું ભલું કરશે.
સુશીલાજીના દુખને સમજીને અને મિત્રને મળવાની આશાએ થોડા પૌવાની ભેટ આપવા દ્વારિકાના માર્ગ પર જેમ બાળક ચાલતા શીખતો હોય તેમ સંકોચ સાથે મળવા જવાની કે માંગવા જવાના સંકોચ સાથેની પહેલી પગલી ભરી. પણ આ તો નારાયણ, નામ સાંભળતાં જ દોટ દીધી, બાથ ભરીને એવા ભેટ્યા કે બધી રાણીઓ વિચારવા લાગી કે આ કેવો પરમ મિત્ર છે? સ્નેહ થી સ્નાન કરાવ્યું, નવું પીતાંબર પહેરાવ્યું, ગળામાં પુષ્પની માળા પહેરાવી, કપાળમાં ચંદનનું તિલક કર્યું અને વિધ વિધ ભાતના ભોજન જમાડ્યા પછી ખબર અંતર પૂછવા લાગ્યા. ટીખળ કરતાં ભગવાન પૂછે છે કે વ્યવસાય કેમ અને કેવો ચાલે છે? આશ્રમમાં હતા ત્યારે તું આપણાં ભાગના ચણા ચોરીને એકલો ખાઈ ગયેલો, શું હજુ આવી ટેવ છે ખરી? તું આવો જ્ઞાની છો તો તારા પત્ની શાણા જ હશે, મારા માટે કોઈ ભેટ તો આપી જ હશે. આમ બધું જાણીને ભગવાને સુદામા લાવેલા તે પૌવા મુખમાં પધરાવ્યા અને સુદામાના બધા દુખ દૂર કર્યા. જ્યાં સુદામાજીની ઝૂંપડી હતી ત્યાં મહેલ બનાવી દીધો, આ છે દ્વારિકાના નાથ, બસ ભક્તિ કરો, કંઈ માંગો નહીં તોપણ ભંડાર ભરીદે, માટે નિષ્કામ રહીને ભજન કરો અને બધું એના પર છોડી દો.
જય શ્રી કૃષ્ણ.
